Vụ biểu tình chặn QL1A: Đừng
xem thường người dân
Nam Nguyên- RFA
2015-04-17
2015-04-17
- In
trang này
- Chia sẻ
- Ý kiến của Bạn
- Email
vdb041715.mp3 
Xe ùn tắc trên quốc lộ 1A
RFA file
Cuộc biểu tình bạo động chặn Quốc lộ 1A trong 30 giờ từ chiều 14
đến đêm 15/4/2015, làm kẹt xe hàng chục km ngang qua huyện Tuy Phong và Thuận
Nam tỉnh Bình Thuận, đã gây chấn động dư luận toàn quốc. Điểm đáng chú ý,
nguyên nhân của sự phản kháng giận dữ là vì môi trường sống của người dân địa phương bị ô nhiễm nghiêm
trọng. Cư dân xã Vĩnh Tân huyện
Tuy Phong đã phải hít thở bầu không khí ngập ngụa khói bụi xỉ than được xả thải
từ Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2. Khiếu nại nhiều lần mà tình trạng ô nhiễm
không giảm nên cuối cùng sự nổi giận của người dân đã bùng phát thành biểu tình
và khi bị ngăn chặn thì bạo động đã xảy ra. Theo Vn Express, trong quá trình
chặn quốc lộ 1A, nhiều người được cho là quá khích khi dùng đá, bom xăng (tức
chai chứa xăng có nùi giẻ mồi lửa) tấn công lực lượng chức năng khiến nhiều
người bị thương. Một khách sạn và 3 ô tô gần khu vực bị hư hại nặng.
Tương đồng: phản ứng của dân
Có điều gì tương đồng khi vụ biểu tình bạo động chặn QL 1A đã diễn
ra không lâu sau các vụ đình công qui tụ 90.000 người ở Saigon để phản đối một
điều khoản của Luật Bảo hiểm Xã hội; hay các vụ xuống đường ở Hà Nội để chống
chính quyền chặt hạ cây xanh vô tội vạ. TS Nguyễn Quang A nhà hoạt động Xã hội
Dân sự từ Hà Nội nhận định:
SB: “ Những phản ứng của người dân đối với quyền lợi của họ chứng tỏ
người dân càng ngày càng ý thức về quyền và lợi ích của mình và họ đã cất tiếng
nói lên. Nhà nước cần tạo ra những khuôn khổ pháp lý để cho người dân thể hiện
tiếng nói của mình một cách hữu hiệu ôn hòa. Không có những khung khổ như thế,
không có sự đối thoại như thế giữa người dân với nhà nước thì rất đáng tiếc,
những việc cất tiếng nói đấy có thể có những hậu quả rất khó lường và có thể có
hại cho tình hình chung của đất nước. Nếu những việc cất tiếng nói ấy dẫn đến
bạo loạn, dẫn đến những thiệt hại không đáng có.”
Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân, Bình Thuận
Ô nhiễm "khủng khiếp"
Báo điện tử Pháp luật (PLO) trong bài tường thuật ngày 16/4 ghi
nhận “Cận cảnh bãi xỉ khổng lồ lộ thiên gây ô nhiễm khủng khiếp”. Theo
quan sát của nhà báo, nhà máy nhiệt điện
Vĩnh Tân 2 có bãi chứa vặng xỉ thải rộng tới 30.000 m2, khu vực này lộ thiên
không có tường che chắn, bụi xỉ bay mịt mù vào nhà dân. Khi có gió lốc thì toàn
khu vực xã Vĩnh Tân chìm trong bão bụi xỉ, trẻ em bị bệnh hô hấp khó thở. Người dân phản ánh, từ tháng 12/2014 bắt đầu bị
bụi xỉ, thì toàn bộ cây trôm
cây hoa màu đều không thể sống nổi. Ngay cả tôm cá trong ao cũng chết sạch.
Một người dân xã Vĩnh Tân Huyện Tuy Phong tỉnh Bình Thuận cũng nói
với Đài chúng tôi câu chuyện tương tự:
SB: “ Người ta chặn xe
do hệ thống lọc bụi lọc khí của nhà máy Vĩnh Tân thải bụi than ra mỗi ngày, nó
đổ ra từng đống tro bụi xỉ rồi gặp gió lớn thuận chiều bay tới người dân làm
cho người dân bức xúc…”
Được biết dự án Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 có tổng mức đầu tư 23.000 tỷ
đồng, chủ đầu tư là Điện lực VN một Tập đoàn Nhà nước. Các thông tin trên mạng
cho thấy trong 3 năm xây dựng thi công nhà máy này cho tới khi hoàn thành cuối
năm 2013, Hội đồng Nghiệm thu Nhà nước đã trực tiếp kiểm tra nghiệm thu từng
giai đoạn một, bảo đảm các yêu cầu về môi trường theo các tiêu chuẩn của Việt
Nam và quốc tế. Tuy vậy hai tổ máy với tổng công suất thiết kết 1.244 MW mới
lần lượt vận hành một thời gian khoảng hơn 1 năm, mà vấn đề xả thải đã gây ô
nhiễm môi trường nghiêm trọng.
TS Phạm Sĩ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, nguyên
Thứ trưởng Xây dựng từ Hà Nội nhận định:
SB: “ Công trình lớn như thế này tất nhiên phài có đánh giá tác động
môi trường khi làm dự án chứ không phải là đợi xong mới xem. Nếu mà đã được
nghiệm thu nhà nước thì tôi chắc rằng những thủ tục ấy là người ta đã kiểm tra.
Thế nhưng trong thực tế thì nó lại diễn ra những điều như là vấn đề ô nhiễm môi
trường, điều này chứng tỏ rằng việc có những kẻ hở nào đó mà họ không tuân thủ,
hoặc ngay trong lúc vận hành họ bỏ qua những khâu nào đó. Ví dụ như tôi biết có
nhiều khu vực thì có hệ thống xử lý nước thải nhưng người ta không dùng vì kinh
phí tốn kém; họ xây ra đấy để nghiệm thu cho có chứ vận hành thì không làm.
Những chuyện đó đều có cả, tôi không biết trong trường hợp này cụ thể là gì.
Nhưng tôi chắc rằng trong việc vận hành có thiếu sót, có những việc không đúng theo
như đã duyệt. Khi mà nhân dân đã có phản ứng như vậy thì các cấp chính quyền,
đặc biệt là Bộ Tài nguyên Môi trường phải vào cuộc và nhanh nhất thì Cảnh sát
Môi trường phải vào cuộc.”
Yếu tố Trung Quốc: lạc hậu, ô nhiễm
Lướt mạng ngược dòng thời gian, vietbao.vn bản tin trên mạng ngày 17/12/2010
đưa tin Ngân hàng Xuất khẩu Trung Quốc tài trợ 300 triệu USD tín dụng ưu đãi
cho Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2, chưa kể vay thương mại và ODA cũng của Trung
Quốc. Như vậy Tập đoàn Điện lực VN chỉ phải bỏ ra 15% tổng vốn đầu tư cho Dự
án. Sự lệ thuộc nguồn vốn Trung Quốc cho nên hợp đồng tổng thầu EPC xây dựng
Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 cũng được giao cho một công ty Trung Quốc là Tập đoàn
Điện khí Thương Hải.
Câu chuyện Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 với các yếu tố Trung Quốc làm các
chuyên gia bày tỏ sự lo ngại về công nghệ lạc hậu và ô nhiễm môi trường. TS
Nguyễn Quang A nhận định:
SB: “ Vấn đề hết sức nghiêm trọng bởi vì các nhà thầu Trung Quốc viện
vào chính sách của Chính phủ Trung Quốc cung cấp và dàn xếp về vốn và những
người chủ đầu tư Việt Nam chủ yếu là doanh nghiệp quốc doanh thì hăm hở chấp
nhận những nhà thầu như vậy. Rất đáng tiếc Việt nam có thể trở thành một cái
bãi thử nghiệm cho họ và một cái bãi thực sự là để xả rác công nghệ.”
TS Nguyễn Quang A kêu gọi những người có trách nhiệm giải quyết
tận gốc vấn đề ô nhiễm môi trường của Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 thay vì sử dụng công
cụ truyền thông nhà nước để lý giải loanh quanh.
Đáp câu hỏi của chúng tôi là để giải quyết tận gốc vấn đề công
nghệ lạc hậu của Trung Quốc, vấn đề ô nhiễm môi trường như trường hợp Vĩnh Tân
2 thì cụ thể có thể làm gì. TS Nguyễn Quang A tiếp lời:
SB: “ Việt Nam đã có những qui định về đấu thầu hoặc những qui định
ngặt nghèo về các tiêu chuẩn. Nhưng rất đáng tiếc tất cả những gói thầu chìa
khóa trao tay hay tổng thầu EPC…thì bản thân người chấm thầu, quyết định thầu
tức các doanh nghiệp nhà nước, hay bản thân chính quyền VN đã không theo đúng
những qui trình do chính họ đưa ra trong Luật Đấu thầu. Và họ chỉ tính đến cái
giá mới đầu tưởng là rẻ, cuối cùng nó nảy sinh vấn đề như nhà máy nhiệt điện
chúng ta đang nói tới, nó sẽ gây ra rất nhiều hậu quả. Hoặc như các nhà máy
bauxite ở Tây Nguyên, những khoản đầu tư đó tưởng như là rẻ, nếu tính hết các
khoản khác mà theo Luật Đấu thầu của VN bây giờ phải tính đến, thì những gói
thầu đấy những nhà thầu kém chất lượng như của Trung Quốc không bao giờ thắng
thầu được. Thực sự ở đây có vấn đề chính trị đứng đằng sau, cho nên dẫn đến kết
quả đầu tư kém hiệu quả, tưởng như là rẻ nhưng thực sự rất là đắt
Bụi xỉ than để bừa bãi, bay hết vào làng
đỏ.”
Khó giải thích
Sau khi cuộc biểu tình bạo động chặn quốc lộ hơn 30 giờ trở thành
một vấn đề quốc gia, theo VnExpress Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải vội vàng lên
tiếng yêu cầu Tập đoàn Điện lực Việt Nam giải quyết. Ông Hải yêu cầu các Bộ
ngành hữu quan chỉ đạo thực hiện gấp rút giải pháp sử dụng tro, xỉ tại Trung
tâm Điện lực Vĩnh Tân làm vật liệu xây dựng không nung, phụ gia xi măng…
Tại sao tác động môi trường lại không thể tiên liệu trước mà phải
đợi dân biểu tình mới chữa cháy. Đây là một sự thực khó lòng giải thích.
Trung tâm Nhiệt điện Vĩnh Tân hiện nay mới chỉ có một nhà máy Vĩnh
Tân 2 được vận hành, theo kế hoạch từ nay tới 2019 ở khu vực huyện Tuy Phong
Bình Thuận sẽ có thêm 3 nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân khác được xây dựng để góp
phần ổn định nguồn điện cho các tỉnh thành lân cận. Trong 4 nhà máy nhiệt điện
Vĩnh Tân chỉ có dự án Vĩnh Tân 4 đang xây dựng dự trù hoàn tất vào năm 2018 là
có nguồn tín dụng tài trợ của Hàn Quốc và Nhật Bản và sử dụng tổ hợp nhà thầu
Hàn Quốc-Nhật Bản-Việt Nam. Các Dự án Vĩnh Tân 1 và 3 cũng tương tự như Vĩnh
Tân 2 lệ thuộc nguồn vốn và tổng thầu Trung Quốc.
Các nhà hoạt động xã hội dân sự hy vọng Nhà nước rút ra được bài
học Vĩnh Tân 2 và các cuộc biểu tình bạo động mù mịt khói lửa cắt đứt QL 1A vừa
qua, để có biện pháp thích hợp cho 3 dự án vĩnh Tân còn lại là Vĩnh Tân 1, 3 và
4.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment