Loại cây mới trồng ở Hà Nội
không thích hợp với môi trường TP
Gia Minh, biên tập viên RFA
2015-03-31
2015-03-31
- In
trang này
- Chia sẻ
- Ý
kiến của Bạn
- Email
03312015-tree-plan-in-hn-no-appro-envir.mp3
Cây mới đã được chuyển đến trồng thay thế
Tin247.com
Vụ
việc cơ quan chức năng Hà Nội cho chặt hằng loạt nhiều cây xanh mà thông báo
chính thức nói 6700 cây thuộc diện phải thay thế khiến cư dân thủ đô cũng như
người Việt Nam nhiều nơi phản ứng và có hành động cụ thể.
Đặc biệt số cây trồng mới mà cơ quan chức năng Hà Nội nói là cây
vàng tâm có đúng thực là loại cây đó hay không và có đáp ứng tiêu chuẩn cây xanh
đô thị hay không?
Nhận định về những diễn tiến mới
Truyền thông trong nước trong thời gian qua theo dõi sát sao diễn tiến
vụ việc chặt hạ hằng loạt cây cổ thụ che bóng tại thủ đô Hà Nội. Cấp cao nhất
đã có ý kiến là Thanh Tra Chính phủ.
Cô Dương Ngọc Trà, người liên lạc của các Tổ chức và Công dân
Thành phố Hà Nội gửi thư ngỏ đến Hội đồng Nhân dân thành phố, chủ tịch Ủy ban Nhân
dân Nguyễn Thế Thảo cũng như Giám đốc Sở Xây Dựng, cô Dương Ngọc Trà vào cuối
tuần qua cho biết những phản hồi ghi nhận được từ phía các cơ quan chức năng về
việc chặt hạ cây xanh ở thủ đô như sau:
Người
ta đã dừng việc này lại rồi và Ủy ban Nhân dân Hà Nội đã có thanh tra và một số
bị đình chỉ để kiểm tra. Rồi Thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu phải làm rõ và
báo cáo.
Việc
chặt cây cũng đã dừng lại rồi nhưng dân chúng chưa yên tâm cho lắm vì thỉnh
thoảng cũng có chặt cây đâu đó. Dù không phải trên diện rộng dù có lệnh dừng
rồi. Rõ ràng dân chúng vẫn bất an vì cần phải rõ ràng và kiểm điểm những người
có trách nhiệm và phải dừng hẳn việc này lại.
Trong
khi đó có những diễn biến mới là người ta còn đang tranh cãi cây trồng mới trên
đường vừa mới chặt hằng loạt là cây gì, nó có tốt như người ta nói về loại cây
đó hay không. Vẫn còn tranh cãi. Thêm nữa việc chặt cây hằng loạt khoảng 500
cây trên đường Nguyễn Trãi cho công trình đường sắt trên cao có được phép hay không.
Việc đó đã làm rồi, bây giờ hóa ra người ta không được làm khiến người dân rất
bức xúc nên muốn báo chí và các cơ quan quản lý cũng như đại diện của dân vào
cuộc để xem ngọn nguồn như thế nào!
Các họ của Manglietia phân bố ở vùng núi cao nhiệt đới Đông Nam á
và vùng Châu Mỹ. Ở Đông Nam á, chúng thường sống ở độ cao 300 mét trở lên trên
mặt biển. Và cây này mà ở độ cao 600 mét trở lên thì cây rất to. Nhưng Hà Nội
chỉ cao 6 mét so với mực nước biển
TS Nguyễn Tiến Hiệp
Đánh giá về loại cây thay thế được trồng
Thông tin cho biết cơ quan chức năng cho trồng một số cây mà họ
nói là cây vàng tâm thay thế cho những cây đã bị chặt. Tuy nhiên, một số nhà thực
vật học đến tận nơi để xem và kết luận đó là loại cây mỡ lâu nay được trồng ở
các khu vực đất rừng của Việt Nam.
Tiến sĩ Nguyễn Tiến Hiệp, giám đốc Trung Tâm Bảo vệ Thực Vật,
thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học Việt Nam, giải thích về hai loại cây đó như
sau:
Cây
mỡ là cây trồng rừng phổ biến của Việt Nam ở các tỉnh miền bắc: Lào Cai, Yên
Bái, Tuyên Quang, Phú Thọ… Ứng dụng của nó là làm gỗ lạng, làm nguyên liệu bột
giấy. Tên khoa học của cây đó ( mỡ) là Manglietia Conifera, còn cây vàng tâm
chính thức gỗ của nó cứng, màu vàng được dùng để đóng đồ dùng gia đình, làm
tượng ở chùa. Ngày xưa những nhà quyền quí dùng để làm quan tài. Loại đó có tên
khoa học chính thức trong Sách Đỏ Việt Nam công bố năm 2007, số loài 205 ghi rõ
ràng là Manglietia Dandyi.
Chúng
tôi kết luận rằng cả mỡ và vàng tâm- dù có đúng vàng tâm đi nữa, nếu dùng phải
suy nghĩ không nên trồng ở Hà Nội. Lý do thứ nhất các họ của Manglietia phân bố
ở vùng núi cao nhiệt đới Đông Nam á và vùng Châu Mỹ. Ở Đông Nam á, chúng thường
sống ở độ cao 300 mét trở lên trên mặt biển. Và cây này mà ở độ cao 600 mét trở
lên thì cây rất to. Nhưng Hà Nội chỉ cao 6 mét so với mực nước biển. Như thế
khác biệt về khí hậu. Thứ hai đất ở vùng đồi núi khác với đất ở vùng Châu Thổ
Sông Hồng, như thế chất đất khác nhau. Thứ ba môi trường trồng cũng khác: khi
trồng trên vỉa hè đường phố nóng nực, khác với sống trong tự nhiên trên rừng. Thứ
tư nữa nhiệt độ Hà Nội có khi nóng lên đến 40% liệu cây có còn sống được không.
Đó là suy đoán khoa học thuần túy.
Tiêu chí trồng những cây mỡ làm cây đô thị chưa có sơ sở, và gỗ
của nó mềm và cao ngất ngưỡng như thế không biết có thể tồn tại trong mưa bão
nhiệt đới hay không
TS Nguyễn Tiến Hiệp
Rất
tiếc bây giờ vẫn chưa có những minh chứng, ví dụ khi muốn trồng phải mang về
trồng ở đất Hà Nội 3-4 năm xem phát triển thế nào; nếu phát triển tốt mới nhân
ra đại trà. Đằng này chưa qua thử nghiệm, trồng như thế là vội vàng.
Tán
của cây này cũng không giống tiêu chí của cây làm bóng mát. Tán của nó bản chất
là tán nằm ngang, tán hình tháp. Tất cả những cây khác (cây trồng lấy bóng mát
đô thị) từ thân chính của nó phân ra thành 2-3 nhánh, từ đó phân tiếp thứ cấp
nữa, vươn ra rất nhiều tán như cây xà cừ, cây sữa, cây bàng, cây phượng vĩ …
Nguyễn Tiến Hiệp (bên trái) và GS Nguyễn Lân Dũng (ở giữa) đều cho
rằng, trồng vàng tâm hay cây mỡ ở Hà Nội đều không thích hợp. Blog phamvietdao
Tiêu
chí trồng những cây mỡ làm cây đô thị chưa có sơ sở, và gỗ của nó mềm và cao
ngất ngưỡng như thế không biết có thể tồn tại trong mưa bão nhiệt đới hay
không.
Giá trị của những cây cũ
Ông này nhắc lại giá trị của những loại cây trước đây được trồng ở
thủ đô như sau:
Đánh
giá chung một số cây trồng cách đây hằng trăm năm từ thời Vườn Bách Thảo Hà
Nội, đến nay vẫn còn sống tốt ví dụ những cây xà cừ, cây sữa, cây cơm nguội
điển hình ở ngoài Bắc, và những cây sao đen, họ chò ở miền nam sống vẫn tốt.
Chỉ có điều trong quá trình qui hoạch, xây dựng lại đô thị, do việc đào đường,
thay đổi, đào những công trình ngầm gây ảnh hưởng rễ của một số cây đó nên khi
xảy ra những cơn bão nhiệt đới khiến bị đỗ; nhưng nói chung vẫn đảm bảo tiêu
chí che bóng cho đô thị.
Một số nhà chức trách cho rằng họ trồng đó là đúng vàng tâm, nhưng
tôi nhà khoa học tôi nói 100% không phải vàng tâm mà là cây mỡ. Một số nhà
nghiên cứu còn đưa đầu ra đảm bảo nếu trồng cây vàng tâm họ sẽ mất đầu!
TS Nguyễn Tiến Hiệp
Chúng
tôi rất yêu những cây của thời trước, cả thời Pháp trồng, như hàng sấu Phan
Đình Phùng… Đến Hà Nội mà không đến thăm hàng sấu Phan Đình Phùng, không thăm
hàng xà cừ đường Hoàng Diệu, không thăm hàng cây cơm nguội đường Lý Thường
Kiệt, không thăm những hàng sữa đường Nguyễn Du thì quả thực là một điều đáng
tiếc.
Những
cây đó vẫn sống tốt nhưng do thời gian chúng già đi nên cần phải thay thế thôi.
Theo đánh giá của tôi thì thế hệ chúng tôi vẫn tiếp thu những gì tinh hoa,
những gì đẹp của thời trước để phát huy thêm. Trong quá trình làm việc họ có
thể sai sót những điểm A, B, C, D gì đó thì phải chấn chỉnh.
Một người từng làm trong ngành qui hoạch ở thủ đô là kiến trúc sư Nguyễn
Việt Cường cũng có nhận định về giá trị của những cây từng tồn tại lâu nay dọc
các tuyến phố của thủ đô:
Cây trong đô thị thì ai mà không biết, những người bình thường cũng
biết: tối thiểu nó cho bóng mát, tối thiểu là nó hấp thụ oxy, hút carbonic,
ngăn ngừa bụi và rất nhiều thứ khác nữa …
Đồng
thời cây xanh rợp bóng lá cũng làm cho tâm hồn người ta thư thái về tư tưởng,
giảm bớt những căng thẳng, mệt mỏi. Đó là những tác dụng của cây
Đó là điều mà những người bình thường cũng biết chẳng cần phải nhà
khoa học. Đùng một cái họ làm như thế mà không nói gì, không hỏi gì!
Trông chờ của mọi giới
Sau khi có quyết định của một số cơ quan chức năng đưa ra như vừa nêu,
những tổ chức và công dân tại Hà Nội tiếp tục chờ đợi vì họ cho rằng vẫn chưa
an tâm trước những giải đáp từ phía cơ quan chức năng. Cô Dương Ngọc Trà cho
biết những công việc mà phía những người dân như cô đang tham gia trong hoạt
động cộng đồng bảo vệ cây xanh:
Trước
hết chúng tôi đang làm một phần mềm ứng dụng để mọi người có thể tự quản lý cây
xanh trên địa bàn của mình. Một phần mềm tương tự như Wikipedia nhưng về cây
xanh. Tức gồm lịch sử của cây, hình ảnh cây, loại cây, vị trí để trong tương
lai nếu có trường hợp cây hỏng thì người ta có thể đối chiếu cây có thực sự
hỏng hay không. Đó là một ứng dụng mà chúng tôi rất mong muốn thực hiện, bởi vì
việc quản lý cây xanh đô thị về phía người dân hoàn toàn chưa có. Sau việc này
mọi người đều muốn tham gia vào việc quản lý đó cho minh bạch hơn. Dĩ nhiên
cũng muốn hợp tác với các cơ quan quản lý cây xanh trên địa bàn. Nếu mà sau này
có thể phát triển ứng dụng cả chung, cả riêng cho cộng đồng vì dụ có thể báo cây
nào có nguy cơ đỗ, gãy hoặc hỏng để cơ quan quản lý có thể đến xử lý. Đó là
việc mà chúng tôi đã bắt tay vào làm và hy vọng có thể phát triển thật tốt
trong tương lai giúp người dân tham gia quản lý môi trường sống của họ.
Trước
mắt mọi người chỉ dừng lại để theo dõi các động thái của chính quyền thôi, bởi
vì bây giờ đã có lệnh thanh tra thì khoảng ba tuần nữa sẽ có kết quà thì mọi
người chờ đợi.
Là một nhà khoa học trong ngành thực vật, tiến sỹ Nguyễn Tiến Hiệp
cho biết đã tham gia góp ý với cơ quan chức năng dù rằng phía chính quyền vẫn
bảo lưu ý kiến của họ:
Chúng
tôi đề xuất thứ nhất phải công nhận những cây trồng mới trên đường Nguyễn Chí
Thanh không phải là cây vàng tâm, không phải cây mỡ. Thứ hai phải suy nghĩ,
muốn trồng mỡ cũng được, muốn trồng vàng tâm cũng được, nhưng đó có đủ tiêu chí
trồng cây đô thị bóng mát không.
Một
số nhà chức trách cho rằng họ trồng đó là đúng vàng tâm, nhưng tôi nhà khoa học
tôi nói 100% không phải vàng tâm mà là cây mỡ. Một số nhà nghiên cứu còn đưa
đầu ra đảm bảo nếu trồng cây vàng tâm họ sẽ mất đầu! Tóm lại giới khoa học bảo
vệ đến cùng rằng Hà Nội trồng nhầm cây.
Hà
Nội nói họ sẽ mời các nhà khoa học vào cuộc, tôi rất muốn như thế. Tôi đã phát
biểu rồi: cây tiếng Việt có thể có nhiều tên cho một loại. Như cái bát dùng đựng
cơm để đưa vào miệng thì miền bắc gọi là bát, miền trung gọi là cái đọi, miền
nam gọi là cái chén. Tôi đề nghị cây có tên khoa học nhất định, vậy Hà Nội phải
trả lời tên khoa học mà Hà Nội đang trồng là gì?
Môi trường sống là vấn đề chung của mọi người trong xã hội và dịp
này nhiều người dân Hà Nội, trong đó có cả những nhà khoa học, các tổ chức dân
sự, mạnh dạn lên tiếng để cuộc sống của họ không bị tác động bởi những tác nhân
gây hại, cũng như tham gia bổ sung những biện pháp bảo vệ. Cây xanh là một trong
những bộ lọc làm sạch môi trường cho chính họ.
Mục Khoa học- Môi Trường kỳ này tạm dừng tại đây. Hẹn gặp lại các
bạn trong chương trình kỳ tới.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment