Vì sao các quan chức
cộng sản và cả chúng ta sợ nói thật?
24/07/2020
Một kỳ họp Quốc Hội tại Việt Nam.
Hình minh họa.
Các chính
trị gia Việt Nam đang chuẩn bị cho đại hội cộng sản lần thứ 13 và ngoại trừ có
điều gì bất thường, hàng ngàn đảng viên sẽ lại nghĩ
một đằng và bỏ phiếu một nẻo. Họ cũng sẽ bỏ phiếu một nẻo và bỏ phiếu bằng
chân một nẻo khác. Kết quả là hiện trạng lại vẫn như xưa. Hiển nhiên chẳng ai
tin hiện trạng sẽ nhanh chóng mang lại những điều họ đang mong muốn. Đó là một
nền giáo dục đủ tốt để khỏi phải lo cho con cái ra nước ngoài học tốn cả tỷ đồng
mỗi năm. Đó là hệ thống y tế có lương tâm. Đó là một đất nước giàu có và một xã
hội cưu mang những người nghèo khó và kém may mắn.
Vậy lý do
tại sao họ lại làm vậy? Đây là câu hỏi tôi có trong đầu khi nghe bài diễn thuyết trên mạng hối cuối tháng Bảy của một tác giả
có sách bán chạy hàng đầu theo bình chọn của báo New York Times, bà Luvvie
Ajayi Jones. Bà Luvvie sinh ra ở Nigeria, lớn lên tại Chicago, thành phố nơi cựu
Tổng thống Barack Obama bắt đầu sự nghiệp chính trị. Bà nói trong nhiều năm bà
sống theo ước mơ của người khác. Ba má bà muốn con gái trở thành bác sỹ và bà
theo đuổi giấc mơ của người lớn cho tới năm đầu đại học hồi đầu thập niên 2000.
Sau khi đạt điểm rất thấp cho môn hoá học trong năm đầu ở đại học, bà quyết định
không tự dối mình nữa vì bản thân bà không thích cả môi trường bệnh viện lẫn
công việc trong môi trường đó. Việc nói thật với bản thân đã đưa bà tới với thế
giới viết nơi bà nói thật về những gì ở nơi bà sống, nước bà sống và cả thế giới
mà bà quan tâm tới. Bà bông đùa tự giới thiệu mình là “kẻ gây chuyện chuyên
nghiệp”.
|
Adobe Experience
Makers Live 2020
Plan your pivot at
Adobe's Experience Makers Live 2020. Join leading brands, experts, and
influencers and discov...
|
|
|
Những gì
bà Luvvie nói giúp chúng ta hiểu tại sao bà có thể nói ra sự thật mà rất nhiều
người không thể. Tác giả có tiếng cho rằng nói thật cũng như một múi cơ trong
cơ thể, phải có luyện tập cơ mới cứng cáp và có sức bền. Nói thật, theo bà
Luvvie, là điều chính bà nhiều khi cũng sợ, nhưng khác với nhiều người khác, bà
vượt qua nỗi sợ đó và học cách “làm cho bản thân thoải mái với điều khó thoải
mái”. Bà muốn mọi thứ tốt đẹp hơn cho mình và mọi người nhờ vào nói ra sự thật.
Công dân
Hoa Kỳ gốc Nigeria cũng đặt ra ba câu hỏi cần trả lời mỗi khi quyết định có nên
nói ra điều gì đó không? Câu hỏi thứ nhất là ‘Tôi có thực sự nghĩ thế không’
hay chỉ vì thích chọc người khác. Câu hỏi thứ hai là ‘Tôi có thể bảo vệ điều
mình nói không’ và cuối cùng là ‘Tôi có nói điều đó một cách có suy nghĩ
không’. Ngoài ra bà cũng luôn nghĩ tới điều tệ nhất có thể xảy ra và điều tốt
nhất có thể đến khi bà nói ra sự thật. Có những lần bà nghĩ nói thật sẽ khiến
bà mất cơ hội được mời tới các sự kiện khi bà chỉ trích chính những nhà tổ chức
sự kiện. Nhưng rồi nhiều nơi khác lại thích tính chính trực của bà, báo chí đưa
tin về cuộc đấu tranh với bất công và bà lại có nhiều cơ hội hơn. Kết luận của
bà là thực ra nhiều người có nhiều quyền lực hơn họ nghĩ và nhiều khi những điều
xấu nhất họ lo ngại sẽ không xảy ra.
Điều đó
hoàn toàn đúng với hàng trăm uỷ viên trung ương hay hàng chục vị trong bộ chính
trị và ban bí thư của Đảng cộng sản Việt Nam. Tôi tin rằng nhiều vị ngồi trong
các cuộc họp ngán ngẩm tới mức chỉ muốn đập bàn nói “sao các anh cổ hủ và lạc hậu
thế”. Nhưng họ không nghĩ rằng họ có đủ quyền lực để nói vậy. Họ không nghĩ rằng
nếu có một người dám lên tiếng, có lẽ những người khác cũng đứng lên. Nếu những
người khác đó không đủ can đảm đứng lên ngay, họ cũng sẽ suy nghĩ và có lựa chọn
trong lần sắp tới. Bà Luvvie nói làm cho người khác khó chịu vì lý do đúng đắn
là trách nhiệm của chúng ta. Một diễn giả khác cũng từng nói khi chúng ta nói
rõ cho người khác biết quan điểm và mong muốn của chúng ta, đó là khi chúng ta
thể hiện sự quan tâm tới người khác và tới môi trường sống nói chung. Khi chúng
ta nói ra sự thật và tạo ra sự thay đổi, nhiều người không có điều kiện để nói
ra những điều đó cũng được hưởng lợi từ một môi trường sống tốt hơn. Chúng ta
nói thật không phải vì ích kỷ mà vì cái chung.
Nói thật
không phải khi nào cũng dễ dàng vì chính người Việt cũng nói “sự thật mất lòng”.
Để được lòng người khác, các quan cộng sản cũng như nhiều người trong chúng ta
chọn nói dối. Các nhà khoa học ước tính mỗi ngày chúng ta phải nghe những lời
nói dối từ 10-200 lần trong khi chúng ta tự dối mình từ 1-2 lần. Tác giả cuốn
‘Đoán ai nói dối’, bà Pamela Meyer cũng nói: “Dối trá là hành động [đòi] sự hợp
tác… Lời nói dối chẳng có quyền lực gì chỉ dựa vào chuyện nó được nói ra. Quyền
lực của nó xuất hiện khi có người đồng ý tin vào điều dối trá.”
|
|
|
Pamela Meyer:
How to spot a liar
On any given day we're
lied to from 10 to 200 times, and the clues to detect those lies can be
subtle and counte...
|
|
|
Nếu sau
năm 1975 nhiều người đừng vờ tin vào những điều dối trá, Việt Nam giờ có lẽ đã ở
trong nhóm đầu về sự phát triển của các nước Asean chứ không phải ở cuối. Ngay
cả bây giờ nếu nhiều đảng viên vượt qua được nỗi sợ và nói ra những gì họ thực
sự suy nghĩ về thực trạng xã hội, những thay đổi ở Việt Nam trong những năm tới
sẽ nhanh hơn. Điều khó khăn hơn ở các thể chế cộng sản là các quan chức ở đó có
nhiều nỗi sợ hơn ở các nước minh bạch. Không những chỉ sợ làm mất lòng người
khác, sợ mất việc, mất thu nhập, nhiều quan chức còn sợ bị lộ vì đã làm quá nhiều
điều sai trái trong một thể chế không coi trọng sự minh bạch. Vì lý do này sự
minh bạch sẽ lại tới rất chậm trừ khi có sự thức tỉnh đồng loạt.
Sự im lặng
trước những điều sai trái và bất công xảy ra hàng ngày ở năm xã hội cộng sản
còn lại trên thế giới và ở nhiều nơi khác cho thấy vẫn có quá nhiều người chọn
tin vào những lời dối trá dù họ có thực sự tin như thế không. Nhà hoạt động
Martin Luther King từng nói hồi năm 1968, năm ở Việt Nam xảy ra biến cố Mậu
Thân mà người ta còn nói dối tới tận hôm nay, rằng: “Rốt
cuộc lại chúng ta sẽ nhớ không phải những lời của kẻ thù mà là sự im lặng của bạn
bè chúng ta.” Nhà thơ và nhà giáo Hoa Kỳ Clint Smith dẫn câu trích dẫn này trong một bài nói chuyện
và nói ông có bốn nguyên tắc cho học sinh của mình: Đọc có phân tích, Viết có ý
thức, Cất tiếng rõ ràng và Nói thật. Nếu các quan chức cộng sản chỉ cần bắt đầu
với nguyên tắc cuối cùng và khuyến khích xã hội cùng làm vậy, Việt Nam sẽ không
còn nằm trong cuối bảng xếp hạng về các quyền tự do căn bản và tấm hộ chiếu Việt
Nam sẽ không còn bị nhiều nước coi rẻ như hiện nay.
|
|
|
Clint Smith: The
danger of silence
"We spend so much
time listening to the things people are saying that we rarely pay
attention to the things they...
|
|
|
|
Nguyễn Hùng -
VOA Author Bio - Ðài Tiếng nói Hoa Kỳ
Voatiengviet.com-Thông
tin để tiến bộ. Các tin tức chính xác và đáng tin cậy về Việt Nam và Thế
giới. Các chương...
|
|
|
Nguyễn
Hùng bắt đầu viết báo từ năm 1995 cho tờ Vietnam Investment Review và hai năm
sau được Liên Hiệp Quốc chọn là một trong một vài nhà báo châu Á xứng đáng nhận
giải thưởng mang tên cố tổng thư ký Dag Hammarskjold. Nguyễn Hùng đến London
năm 2000, trở thành phát thanh viên, biên tập viên và phó ban Việt ngữ BBC.
Trong vài năm trước khi rời BBC hồi năm 2017 để trở thành giảng viên báo chí kỹ
thuật số ở Goldsmiths, University of London, Nguyễn Hùng phụ trách mảng mạng xã
hội cho Vùng Đông Á và mảng kỹ thuật số cho Vùng Nam Á của BBC World Service.
Nguyễn Hùng là người đồng sáng lập chương trình Bàn tròn Thứ Năm của BBC Tiếng
Việt. Anh cũng sẽ chia sẻ blog này qua trang Facebook - Hay Nhỉ. Các
bài viết của Nguyễn Hùng là blog cá nhân và được đăng tải với sự đồng ý của đài
VOA nhưng không phản ánh quan điểm chính thức của chính phủ Hoa Kỳ.
|
|
|
|
Hay Nhỉ
Hay Nhỉ. 896 lượt
thích. Những chia sẻ hữu ích trên mạng xã hội và trong xã hội.
|
|
|
__._,_.___
Posted by: Dien bien hoa binh
No comments:
Post a Comment